6 września 2023 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, tj. ustawa o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw.
Tym samym weszły w życie przepisy o Funduszu Kompensacyjnym Zdarzeń Medycznych – tj. nowe art. 67q i następne ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Nowy Fundusz zastąpił tzw. fundusz covidowy i ma obejmować wszelkiego rodzaju szkody medyczne.
Fundusz Kompensacyjny obejmuje zdarzenia, które miały miejsce po wejściu w życie ustawy, a także zdarzenia wcześniejsze, jeżeli pacjent dowiedział się o szkodzie już po tej dacie, czyli nie wcześniej niż 6 września 2023 roku. Po rozpatrzeniu wniosku pieniądze będą wypłacane z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. Odszkodowanie będzie można otrzymać jednak tylko wówczas, gdy do zdarzenia medycznego doszło podczas udzielania świadczeń w szpitalu.
Ustawa określa zakres możliwej wysokości świadczenia kompensacyjnego w przypadku:
- zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym - od 2000 zł do 200 000 zł;
- uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia – od 2000 zł do 200 000 zł;
- śmierci pacjenta – od 20 000 zł do 100 000 zł.
W razie śmierci pacjenta świadczenie wynosi do 100 tys. złotych dla każdej uprawnionej osoby. Z wnioskami o przyznanie świadczenia mogą w takim przypadku wystąpić dzieci pacjenta, jego rodzice oraz małżonek lub partner (konkubent).
Wyłączono jednak możliwość dochodzenia nadwyżki w postępowaniu sądowym:
„Art. 67zc.
1. W terminie 30 dni od dnia, gdy decyzja, w której przyznano świadczenie kompensacyjne i ustalono jego wysokość, stała się prawomocna, wnioskodawca składa Rzecznikowi oświadczenie o przyjęciu świadczenia kompensacyjnego lub o rezygnacji ze świadczenia kompensacyjnego. Rzecznik informuje wnioskodawcę o konieczności złożenia takiego oświadczenia, pouczając go o skutkach złożenia i niezłożenia oświadczenia.
2. Złożenie oświadczenia o przyjęciu świadczenia kompensacyjnego jest równoznaczne ze zrzeczeniem się przez wnioskodawcę wszelkich roszczeń o odszkodowanie, rentę oraz zadośćuczynienie pieniężne mogących wynikać ze zdarzenia medycznego w zakresie szkód, które ujawniły się do dnia złożenia wniosku.
3. Złożenie oświadczenia o rezygnacji ze świadczenia kompensacyjnego lub niezłożenie żadnego z oświadczeń, o których mowa w ust. 1, jest równoznaczne ze zrzeczeniem się przez wnioskodawcę świadczenia kompensacyjnego.”
Zgodnie z ustawą składanie wniosków o przyznanie świadczenia kompensacyjnego jest możliwe w terminie roku od dnia dowiedzenia się o zdarzeniu medycznym, nie dłużej niż do trzech lat od wystąpienia zdarzenia.
Pozasądowe dochodzenie roszczeń u Rzecznika Praw Pacjenta, bez konieczności orzekania o winie, ma przyśpieszyć wypłatę pieniędzy niezbędnych poszkodowanemu pacjentowi np.: na rehabilitację. Wojewódzkie komisje, do których zadań obecnie to należy, okazały się mało sprawne, a proponowane rozstrzygnięcia niekiedy przyznają odszkodowania w wysokości kilku PLN. Dlatego też pacjenci z reguły wybierają postępowania w sądach (pozwy i sprawy sądowe z powództwa pacjenta przeciwko szpitalowi są długotrwałe, obciążające ale umożliwiają uzyskanie wyroku zasądzającego znacznie wyższe odszkodowanie, a także np.: renty).
Środki pieniężne będą wypłacane z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. Przewidziano, że nowy fundusz będzie zasilany przede wszystkim ze składek na ubezpieczenie zdrowotne. Odpis dla Funduszu Kompensacyjnego ma wynosić do 0,04 proc. planowanych przychodów ze składek zdrowotnych określonych w planie finansowym NFZ (fundusz będzie też zasilany opłatami pacjentów uiszczanymi za wniesienie wniosku do RPP).